Close

2 augustus 2017

Wetsontwerp tot hervorming erfrecht goedgekeurd

Wetsontwerp tot hervorming erfrecht goedgekeurd

Op 20 juli 2017 heeft het federaal parlement het wetsontwerp tot wijziging van het erfrecht definitief goedgekeurd. Hierdoor wordt het gros van de regels van het erfrecht – die reeds dateren van 1804 – gemoderniseerd en aangepast aan de huidige maatschappelijke noden.

 

1       Wijziging regels reserve

Eén van de voornaamste doelstellingen van het nieuwe erfrecht is de vrijheid van de erflater te vergroten om over zijn vermogen te beschikken bij wijze van schenking of bij testament. In het licht hiervan werd beslist om de regels met betrekking de reserve te wijzigen.

De reserve is het deel van de nalatenschap waarover de erflater niet vrij kan beschikken en dat toekomt aan welbepaalde bevoorrechte erfgenamen. Zo is er wettelijk voorzien in een minimaal erfdeel voor de kinderen van de erflater. Op vandaag bedraagt de reserve bij één kind de helft, bij twee kinderen twee derde en bij drie of meer kinderen drie vierde van de fictieve massa. De ascendenten (ouders, grootouders en overgrootouders) hebben recht op een reservatair erfdeel, doch slechts in de mate dat de erflater zonder kinderen komt te overlijden. Ook de langstlevende echtgenote heeft recht op een reservatair erfdeel, zijnde het vruchtgebruik van de gezinswoning en de aanwezige huisraad, dan wel het vruchtgebruik op de helft van de nalatenschap.

Onder de nieuwe regeling worden de reservataire erfaanspraken als volgt gewijzigd:

–          de reserve van de kinderen wordt beperkt tot 50% van de fictieve massa, ongeacht het aantal kinderen dat tot de nalatenschap komt. Dit reservatair erfdeel wordt in gelijke delen over de kinderen verdeeld;

–          de reserve van de ascendenten wordt afgeschaft. Deze wordt vervangen door een onderhoudsuitkering ten laste van de nalatenschap van de kinderloos gestorven erflater, doch enkel in geval van behoeftigheid van de ascendent(en); en

–          de reserve van de langstlevende echtgenote wordt behouden. Daar waar onder de huidige regels het reservatair vruchtgebruik van de langstlevende echtgenote zich vaak uitstrekte over de reserve van de kinderen, wordt in de nieuwe regeling voorzien dat het reservatair vruchtgebruik van de langstlevende bij voorrang moet worden uitgeoefend over het vrij beschikbare deel. Deze regel wordt ingevoerd als compensatie voor het verminderen van de reserve van de kinderen, zodat zij hun reserve zoveel als mogelijk in volle eigendom verkrijgen.

 

2       Mogelijkheid tot sluiten erfovereenkomsten

Op vandaag is het verboden dat een erflater een erfovereenkomst maakt met zijn kinderen over welke goederen hij na zijn overlijden definitief aan hen wenst te laten toekomen.

De nieuwe wet voorziet nu dat ouders voor hun overlijden met al hun erfgenamen in rechte neerdalende lijn een bindende overeenkomst sluiten omtrent de toewijzing en verdeling van de toekomstige nalatenschap. Deze overeenkomst dient “evenwichtig” te zijn opgesteld. Hoe dit in de praktijk zal worden beoordeeld, is evenwel nog niet duidelijk.

 

3       Wijzigingen met betrekking tot schenkingen

Ook met betrekking tot schenkingen en de wijze waarop deze dienen verrekend te worden in de nalatenschap van de erflater worden een aantal ingrijpende wijzigingen voorzien:

–          indien u tijdens uw leven schenkt aan één van uw kinderen, blijft het principe van kracht dat u aan het einde van de rit al uw kinderen gelijk heeft willen behandelen. Deze schenkingen worden dan ook steeds geacht als voorschot op erfdeel te zijn gedaan. Wenst u het betrokken kind te bevoordelen, dan dient dit uitdrukkelijk in de schenkingsakte vermeld te worden (schenking buiten erfdeel);

–          schenkt u tijdens uw leven aan een andere erfgenaam, dan wordt er van uit gegaan dat u deze persoon weldegelijk heeft willen bevoordelen en wordt deze schenking geacht buiten deel te zijn gedaan. Is dit niet het geval, dan dient u in de schenkingsakte uitdrukkelijk aan te geven dat de schenking als voorschot op erfdeel wordt gedaan;

–          onder de huidige regeling zijn de regels voor de waardering van schenkingen vaak onoverzichtelijk. De wetgever wenst hieraan tegemoet te komen en voorziet nu dat de waardering van alle schenkingen voortaan zal gebeuren op basis van de waarde op de dag van de schenking, geïndexeerd tot op de dag van het overlijden; en

–          wanneer schenkingen dienen ingebracht of ingekort te worden, zal dit voortaan enkel nog in waarde geschieden. Dit houdt in dat de begiftigde die teveel heeft ontvangen niet langer de geschonken goederen zelf moet afstaan, maar dat er een verrekening zal gebeuren met de andere erfgenamen (ofwel door mindere ontvangst, ofwel door een opleg).

 

4       Inwerkingtreding nieuwe regels

De nieuwe regels zullen in werking treden één jaar na de bekendmaking in het Belgisch Staatsblad. Verwacht wordt dat de goedgekeurde wet medio augustus in het Belgisch Staatsblad zal worden gepubliceerd, zodat de nieuwe regels van kracht zullen zijn op nalatenschappen die medio augustus 2018 openvallen.

Er is evenwel in een overgangsregeling voorzien voor reeds gedane schenkingen. Van zodra de wet in het Belgisch Staatsblad is verschenen heeft u één jaar de tijd om een verklaring af te leggen bij de notaris indien u wenst dat de huidige regels van inbreng en inkorting onverkort van toepassing blijven. Deze keuze zal van toepassing zijn op alle schenkingen die u heeft uitgevoerd: het is niet mogelijk om voor de ene schenking de nieuwe regels toe te passen en voor de andere niet.

Legt u geen verklaring af binnen de voormelde termijn van één jaar, dan zullen alle gedane schenkingen op het ogenblik van overlijden onverkort onderworpen zijn aan de nieuwe regels van inbreng en inkorting.

 

5       Impact successieplanning

De nieuwe regels hebben een verregaande impact op successieplanningen.

Voor reeds uitgevoerde successieplanningen is het van belang om tijdig een screening te laten uitvoeren van uw planning, teneinde na te gaan of de nieuwe regels de doelstelling van uw planning niet doorkruisen. De nieuwe regels inzake de reserve en de mogelijkheid om een erfovereenkomst af te sluiten bieden mogelijks perspectieven om uw bestaande planning te verfijnen.

Ook voor nieuwe successieplanningen bieden de nieuwe regels heel wat mogelijkheden.

Voor meer duiding omtrent deze nieuwe regels en de concrete gevolgen voor uw successieplanning, kan u ons uiteraard steeds contacteren.

 

Frank De Langhe en Nicolas Lauwers

Terug naar overzicht
WEBSITE DOOR CONCEPTTOSCREEN