Opvolging in mijn KMO: hoe begin ik er aan?

Uit een recente studie blijkt dat meer dan 5 000 Vlaamse bedrijven – generatie babyboomers – op korte of middellange termijn op zoek (zullen) zijn naar opvolging voor hun bedrijf. Hoe start u als ondernemer een dergelijk proces?

De typische vragen van een overlater zijn: waar vind ik een overnemer, wat is de waarde van mijn bedrijf, op welke termijn wens ik te stoppen, wil ik nog meewerken in het bedrijf, wil ik na de overdracht helemaal stoppen met werken of wens ik in dezelfde sector een soort nevenactiviteit uit te oefenen? Vergeet daarbij ook niet dat er alternatieven zijn voor een overdracht, zoals een herfinanciering, gekoppeld aan het overlaten van het dagelijks bestuur aan een extern of bestaand managementteam. Kortom: een enorme waslijst van strategische vragen.

Voorstel resolutie

Om tegemoet te komen aan deze bezorgdheden van de Vlaamse ondernemers, lanceerde Groen-Ecolo op 1 februari 2017 een voorstel van resolutie “betreffende de overdracht kmo’s”. Het voorstel werd ingediend door parlementsleden Gilles Vanden Burre en Kristof Calvo.

Groen-Ecolo stelt in haar resolutie voor om naast een nationaal communicatie- en sensibiliseringsplan, het beroep van overnamebegeleider in het leven te roepen, gekoppeld aan een keurmerk. Daarnaast zouden ook maatregelen genomen worden om de overname door werknemers coöperatieven te bevorderen én zou Belfius de opdracht krijgen goedkopere leningen te verstrekken, om zo de startende ondernemer een duwtje in de rug te geven.

Is daar wel nood aan?

Als we kijken naar de overname-activiteiten in Vlaanderen van de laatste jaren, kunnen we de noodzaak van bijkomende regulering in vraag stellen. Via mond-tot-mondreclame, sensibiliseringssessies en opleidingen georganiseerd door vakorganisaties of via hun juridische of financieel adviseurs, vinden de ondernemers vaak nu al de nodige begeleiding.

Hoe begin ik er aan?

Voor u de juridische implementatie van de overname opstart, hou dan zeker rekening met deze 10 cruciale punten.

1. Op zoek naar een overnemer

Als de kinderen, medevennoot of manager geïnteresseerd zijn om het bedrijf over te nemen, is de zoektocht naar een overnemer snel afgerond, uiteraard op voorwaarde dat u de juiste prijs krijgt voor uw bedrijf. Maar denk bij de keuze van een mogelijke overnemer ook aan een sectorgenoot, startende ondernemer of een private equity speler.

2. Is uw bedrijf klaar voor overdracht?

Is uw bedrijf financieel gezond? Denk daarbij aan het optimaliseren van het werkkapitaal en het wegwerken van overbodige kosten. Zit de (management)structuur goed? Werden langetermijncontracten gesloten met “key”personen, zoals managers, leveranciers en klanten? Laat u bijstaan door gespecialiseerde adviseurs om de maximum waarde uit uw bedrijf te halen.

3. Waardebepaling

Welk bedrag wenst u te ontvangen voor de overdracht van uw bedrijf? Kan dit bedrag gesteund worden op een objectieve waarderingsformule? Wat zijn de huidige marktvoorwaarden?

4. Wat is het voorwerp van de overdracht?

Wenst u 100% van de aandelen van uw bedrijf over te laten? Of houdt u het liever op de overdracht van assets? Moet een bepaald onroerend goed vooraf uit het bedrijf gehaald worden?

5. Welke rol wenst u nog te vervullen?

U hoeft natuurlijk niet per se volledig uit het bedrijf te stappen. Zo kunt u nog actief blijven als minderheidsaandeelhouder, bestuurder of lid van de adviesraad. Of wenst u zelf nog bepaalde nevenactiviteiten in de sector te ontwikkelen, bv. als consultant?

6. Due diligence

Verzamel alle relevante documenten van uw bedrijf, en digitaliseer deze, indien mogelijk. Denk daarbij o.a. aan: aandelenregister, notulenboeken, boekhouding, belastingaangiften, leveranciers- en klantencontracten, eigendomstitels onroerend goed en vergunningen.

7. Teaser

Stel samen met uw adviseur een “teaser” op van uw bedrijf, waarin u de basisgegevens en cijfers van uw bedrijf voorstelt alsook de sterktes en zwaktes.

8. Businessplan

Elke overnemer is geïnteresseerd in de toekomst van een bedrijf. Stel daarom een realistisch businessplan op voor de volgende 2 à 3 jaar.

9. Personeel

Identificeer welke personeelsleden op de hoogte zullen worden gebracht en wanneer. Het is niet altijd opportuun om het volledige personeel vanaf dag 1 op de hoogte te brengen van de overdracht.

10. En tenslotte …

Een overnameproces is een intensief en tijdrovend proces. Selecteer daarbij één of meerdere adviseurs (juridisch/financieel) waarop u kan vertrouwen en die de coördinatie van de overname op zich kunnen nemen.

In de praktijk blijkt één en ander reeds vlot te verlopen. Of er dus echt noodzaak is aan formele regulering, zoals voorgesteld door Groen-Ecolo blijft de vraag. Maar extra stimuli kunnen natuurlijk nooit kwaad.

Frank De Langhe – Sara Burm

Gepubliceerd in VOKA – Ondernemers Oost-Vlaanderen, editie 4, 3 april 2017