Belgische DBI-aftrek afgekeurd door Hof van Justitie

Op 13 maart 2025 heeft het Europees Hof van Justitie geoordeeld dat het Belgische verbod om de DBI-aftrek toe te passen op ontvangen groepsbijdragen, strijdig is met het Europees recht. Het Hof meent dat het huidige regime niet leidt tot effectieve vrijstelling.

DBI-aftrekverbod op groepsbijdrage

In de Belgische aangifte in de vennootschapsbelasting worden ontvangen dividenden eerst opgenomen in de belastbare grondslag om vervolgens weer te worden afgetrokken indien bepaalde voorwaarden worden vervuld (= het DBI-regime).

De groepsbijdrageregeling houdt in dat een vennootschap (onder bepaalde voorwaarden) haar winsten (via een groepsbijdrage) overdraagt naar een verbonden vennootschap om deze winsten te verrekenen met de verliezen van deze laatste vennootschap in hetzelfde jaar.

De groepsbijdrageregeling verbiedt echter de toepassing van andere aftrekposten (bv. DBI-aftrek) op de ontvangen groepsbijdrage.  Een moedervennootschap heeft bijvoorbeeld een verlies van -200. De dochtervennootschap beschikt over belastbare winsten ten belope van 300. Moeder en dochter sluiten een groepsbijdrageovereenkomst op basis waarvan de dochtervennootschap een groepsbijdrage zal toekennen aan haar moedervennootschap ten belope van 200. De moedervennootschap kan de ontvangen groepsbijdrage (te behandelen als belastbare winst) compenseren met haar fiscaal verlies van het boekjaar. Stel dat de moedervennootschap nu ook een dividend van 500 ontvangt dat in aanmerking komt voor DBI-aftrek. Hierdoor bedraagt het boekhoudkundige en fiscale resultaat na de eerste bewerking 300 (in plaats van -200 zonder dit ontvangen dividend). Omdat de ontvangen groepsbijdrage van 200 wordt behandeld als belastbare winst in hoofde van de moedervennootschap en een compensatie met die groepsbijdrage niet mogelijk is bij gebrek aan een fiscaal verlies na de eerste bewerking, is het belastbaar resultaat van de moedervennootschap gelijk aan 200. De DBI-aftrek (500) kan slechts ten belope van 300 worden toegepast. De ontvangen groepsbijdrage vormt dus een minimale belastbare basis. Bij een correcte toepassing van het Europees recht, namelijk een effectieve vrijstelling, zou de groepsbijdrage gecompenseerd worden met het verlies (200-200=0) en zou er een DBI-aftrek zijn van -500.

In België is een combinatie van een DBI-aftrek met de groepsbijdrageregeling dus niet mogelijk. Het aftrekverbod heeft als gevolg dat een overdraagbaar DBI-overschot, dat beschikbaar is, niet gebruikt kan worden. Deze overdracht van DBI-overschotten naar latere belastbare tijdperken geeft geen garantie op een daadwerkelijke aanwending. Er moeten immers in de latere belastbare tijdperken voldoende belastbare winsten zijn. De DBI-aftrek is dus afhankelijk van de fiscale situatie van de vennootschap waardoor de dividenden op die manier indirect worden belast.

Schending vastgesteld door Europees Hof van Justitie

Het Hof heeft geoordeeld dat het DBI-aftrekverbod op de groepsbijdrage onverenigbaar is met het Europees recht dat zich verzet tegen een indirecte belasting van dividenden. De ontvangst van de dividenden moet fiscaal neutraal gebeuren. Dit is thans niet het geval indien er gelijktijdig een groepsbijdrage wordt ontvangen: de moedervennootschap wordt op een of andere manier zwaarder belast ten gevolge van het ontvangen van de vrijgestelde dividenden in vergelijking met de situatie waarin zij geen dividenden had ontvangen of er een echte vrijstelling had gespeeld.

Gevolgen

De recente veroordeling van het Hof van Justitie biedt bijkomende steun aan vennootschappen die de groepsbijdrage in hun aangifte willen toepassen (of in het verleden hebben toegepast) met behoud van de DBI-aftrek. Een procedure tot ambtshalve ontheffing aan de hand van deze nieuwe veroordeling is mogelijk, aangezien rechtspraak van het Hof als een nieuw feit wordt beschouwd. Belastingplichtigen kunnen de ontheffing vragen voor aanslagen geheven vanaf kalenderjaar 2021.

Toekomstige wetswijziging

Door deze veroordeling zal België haar wetgeving moeten aanpassen. Het federaal regeerakkoord van 31 januari 2025 voorziet in (i) de schrapping van het DBI-aftrekverbod op de groepsbijdrage (ii) de hervorming van de DBI-aftrek naar een echte vrijstelling.

Lan Yi Verbauwhede en Evert Moonen
De Langhe Advocaten